کد مطلب:30365 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا قطع كشفي از اقسام قطع طريقي ميباشد؟

قطع را بر دو قسم تقسيم كرده اند: قطع طريقي و موضوعي.

در قطع طريقي، قطع جزء موضوع حكم نمي باشد، مثلاً اگر در روايت آمده الخمر نجسٌ حكم نجاست بر موضوعش بار شده و موضوع خمر است. در اين مورد اگر كسي مايعي را ببيند و يقين كند كه خمريت است، حكم نجاست بر آن مترتب خواهد بود. در اين جا قطع و يقين جزء موضوع حكم نيست.

قطع موضوعي به قطعي گفته ميشود كه جزء موضوع حكم باشد مثلاً بگويد: معلوم الخمريه حرام. در اين جا حكم حرمت بر خود خمر بار نشده، بلكه بر معلوم الخمريه بار شده، به اين معنا اگر كسي يقين به خميريت داشته باشد، خوردن آن حرام خواهد بود. البته فرق اين دو نوع قطع در مثال ديگري واضح تر است، مثلاً اگر كسي نذر كند كه هر گاه يقين داشته باشم فرزندم كه در مسافرت است زنده مي باشد، صدتومان به فقير بدهم. در اين مثال قطع و يقين جزء موضوع حكم است، در نتيجه هرگاه شخص يقين به زنده بودن فرزند پيدا كرد، بايد صد تومان به فقير بدهد، گرچه يقين او جهل مركّب باشد،يعني در واقع بچه او زنده نباشد، ولي او يقين به زنده بودن داشته باشد. در اين صورت قطع موضوعي حتي اگر جنبة كاشفيت از واقع نداشته باشد، موضوع حكم خواهد بود. فرق اساسي بين قطع طريقي و موضوعي اين است كه در قطع طريقي، صفت قطع و يقين جزء موضوع حكم نيست، ولي در قطع موضوعي شخص بايد داراي صفت يقين باشد. اگر صفت يقين نداشته باشد، موضوع حكم محقق نشده است.

فرق ديگر: در قطع موضوعي چيز ديگري مانند اماره و بيّنه نمي تواند جايگزين قطع شود، ولي در قطع طريقي مي توان بر حسب ادله گمان يا بينه و اماره به جاي قطع بنشيند، مثلاً اگر فرضاً شارع بگويد: خبر الثقه حجه يا البيّنه حجه يا الاماره حجه اين ها به جاي قطع مي نشينند. اگر در موردي يقين داشته باشي كه اين مايع بول است يا يك يا دو نفر عادل بگويند كه اين مايع بول است، بايد آن را نجس بداني، ولي در قطع موضوعي چيز ديگري به جاي صفت قطع نمي تواند بنشيند. در مثال مذكور در صورتي كه يقين داشته باشد كه بول است، نجس خواهد بود، ولي اگر يك نفر عادل يا بيّنه بگويد كه بول است، لزومي نخواهد داشت كه آن را نجس بداند.

خاصيت قطع (چه طريقي و چه موضوعي) كاشفيّت است. هر دو نوع قطع اگر جهل مركّب نباشند، واقع را نشان مي دهند و به اصطلاح كاشف از واقع هستند. در برخي از كتاب هاي اصول فقه از قطع طريقي به قطع كشفي تعبير شده كه بر اين اساس قطع كشفي همان قطع طريقي است. البته ممكن است برخي از اصوليون اين اصطلاح را در معناي ديگري به كار برده باشند كه بايد كتاب و منبع مورد نظر را ملاحظه كرد تا معناي اصطلاحي به صورت دقيق مشخص شود اگر شما از قطع كشفي معناي خاصي را اراده كرده ايد، آن را توضيح دهيد، تا پاسخ به صورت دقيق تر ارسال شود.